واکسن و نگاهی اجمالی از گذشته تا به آینده

تا اوایل دهه 1960 میلادی تنها چند واکسن در دسترس بود و تعداد کمی از کودکان در سراسر جهان آن را دریافت کردند آبله یکی از بیماریهای عفونی بود که سالیان سال در سراسر جهان قربانی می گرفت و بیداد می کرد و گزارش های متعددی از پیامدهای فاجعه بار آبله در بین کشورهای عضو در مجمع جهانی بهداشت به گوش می رسید. در سال 1966 ، سازمان بهداشت جهانی (WHO) یک کمپین جهانی برای از بین بردن آبله آغاز کرد. این کمپین موفق هم قدرت و هم قابلیت حمل واکسن ها را نشان داد. در کمتر از دو دهه ، آبله ریشه کن شده بود که از آن به عنوان یکی از بزرگترین دستاوردهای تاریخ بهداشت عمومی یاد می کنند. مقامات بهداشتی که از موفقیت درکمپین آبله خرسند شده اند ، از دامنه وسیع تری از واکسن ها برای نوزادان زیر یک سال و زنان در سنین باروری حمایت می کنند.

تلاش های بین المللی برای از بین بردن آبله

در دهه 1960 و 1970 زمینه را برای گسترش برنامه های ایمن سازی ، از جمله کار برای توسعه زنجیره های تامین ایمن سازی فراهم کرد. نیاز به ایجاد یک سیستم قابل اعتماد برای سرد نگه داشتن واکسن ها در طول سفر طولانی از تولید کننده تا محل استفاده ، حتی در مناطق دور افتاده ، یکی از نگرانی های مهم در روزهای اولیه برنامه توسعه ایمن سازی بود. زنجیره سرد واکسن عمداً از سایر سیستم های توزیع پزشکی جدا شده است تا از دسترسی به موقع واکسن ها و مواد تزریقی و کنترل آنها اطمینان حاصل شود. داستان توسعه اولیه زنجیره سرد واکسن نشان می دهد که چگونه چندین مشکل با راه حل های تکنولوژیکی و منابع انسانی برطرف شده است. به عنوان مثال ، فقدان روش هایی برای نظارت بر قرار گرفتن در معرض واکسن هایی که در حین حمل و نقل و ذخیره سازی گرم می شوند ، منجر به نوآوری های زیادی شد ، از جمله مانیتورهای ویال واکسن حساس به دما و روش های بهتر برای ثبت و ارتباط دما در فروشگاه های واکسن.

نیاز به تجهیزات

نیاز به تجهیزات مناسب برای ذخیره و حمل واکسن در کشورهای در حال توسعه گرمسیری منجر به نوآوری در تجهیزات تبرید و همچنین معرفی و پذیرش گسترده جعبه های سرد واکسن با عملکرد بالا شد.

فناوری های جدید همچنین به ایمن تر کردن تزریق کمک کرد. زیربنای این کار در زمینه فناوری و تجهیزات ، یک تلاش عمده برای توسعه منابع انسانی مورد نیاز برای مدیریت و اجرای زنجیره تامین ایمن سازی بود. این شامل ایجاد سیاست های اساسی و زیرساخت مدیریت بود. ارائه آموزش برای مدیران ، کارکنان بهداشت ، تکنسین ها و دیگران. زنجیره سرد واکسن به یکی از موفقیت های بهداشت عمومی جهان کمک کرده و سه درس اساسی و دارای اولویت را برای آینده ارائه می دهد:زنجیره تامین واکسن باید با سایر منابع بهداشت عمومی ادغام شود ،
برای کارآیی و اثربخشی دوباره طراحی شود که در این زمینه نیاز به کار اساسی است
و همچنین در دراز مدت برای از بین بردن نیاز به تبرید در زنجیره تأمین، مورد استفاده قرار می گیرد.

یکی از چالش های اصلی کار EPI اولیه ، یافتن راهی برای تحویل ایمن واکسن ها بود ، که محصولات بیولوژیکی حساس به دما ، از نقطه تولید تا نقطه مصرف هستند.ریشه کنی آبله سیستم های توزیع مرحله ای واکسن را بر اساس زیرساخت های خدمات بهداشتی موجود اما جدا از توزیع معمول داروها ایجاد کرد WHO. با تشخیص ضعف های مدیریتی توزیع دارو در آن زمان ، با توسعه فناوری ها ، سیستم ها و راهنمایی برای واکسن، با ایجاد “زنجیره سرد” برای توزیع معمول واکسن ها ، به افزایش ظرفیت واکسیناسیون کشورها کمک کرد.
در سال 1976 ، پروفسور دیوید مورلی از موسسه بهداشت کودکان لندن ، پیشنهاد کرد که WHO تیمی را در EPI ایجاد کند تا به سه موضوع مهم که جاه طلبی WHO را برای ایجاد خدمات معمول ایمن سازی در سطح جهان اعمال می کند ، محدود کند:
عدم وجود سیستم های نظارت بر دمای واکسن های حساس به حرارت
عدم وجود تجهیزات مناسب برای ذخیره و انتقال واکسن ها
تعداد کافی از کارکنان آموزش دیده برای رسیدگی به واکسن ها وجود ندارد.
مشاوران WHO یک مقاله استراتژی و برنامه اقدام برای مقابله با این مسائل با ایجاد و انتشار فناوری مناسب و مواد آموزشی برای توزیع و تجویز واکسن ها تهیه کردند .

عدم وجود سیستم های نظارت بر دمای واکسن های حساس به حرارت
همه واکسن های EPI اصلی به جز یکی از آن ها، به گرما حساس بوده و برخی هم نسبت به انجماد حساس می باشند ، اگرچه میزان حساسیت به طور کامل مشخص نیست و آسیب انجماد در آن زمان توجه کمتری را به خود جلب کرد، اما از آنجا که پس از توزیع واکسن ها، راهی برای ارزیابی اثرات قرار گرفتن در معرض حرارت وجود نداشت ، الزامات سختگیرانه ای بر روند رسیدگی و دمای نگهداری واکسن حکمفرما شد.
در ابتدای کار ، WHO نیاز به یک سیستم نظارت بر دما برای واکسن ها در زنجیره سرد را تصور می کرد. از اوایل دهه 1980 میلادی، شرکت هایی در ایالات متحده و سوئیس ، از جمله Berlinger & Co. AG ، یک مانیتور زنجیره ای سرد (CCM) را بر اساس جذب موم آبی در یک “مسیر” بصری توسعه دادند. CCM حمل واکسن ازکشور تولید کننده به کشورهای مقصد را دنبال کرد و برای نظارت بر فروشگاه ها در تمام سطوح مورد استفاده قرار گرفت.
VVM ها برچسب های کوچکی هستند که به ویال های واکسن می چسبند و با قرار گرفتن واکسن در معرض حرارت تغییر رنگ برگشت ناپذیری می دهند و به کارکنان بهداشتی این امکان را می دهند تا به راحتی تشخیص دهند که آیا واکسن از گرما آسیب دیده است یا خیر. WHO در حال حاضر نیاز دارد که همه واکسن های خریداری شده از طریق صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) از VVM استفاده کنند.
عدم وجود تجهیزات مناسب برای ذخیره و انتقال واکسن ها
مجموعه قابل توجهی از چالش ها در سال 1976 وجود داشت تا این اطمینان حاصل شود که واکسن ها از زمان ورود به کشورمقصد تا زمان استفاده در دمای ذخیره سازی توصیه شده نگهداری می شوند. از مهم ترین این چالش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1-انرژی ناکافی برای تامین تجهیزات خنک کننده:
شاید مهمترین چالش کمبود و کیفیت پایین انرژی موجود برای یخچال سازی واکسن ها و یخ زدن بسته های یخ برای حمل و نقل باشد. در سال 1977 ، برق تقریباً در دو سوم مراکز بهداشتی که واکسن ها را ذخیره می کردند وجود نداشت و استفاده از یخچال های فشاری برقی استاندارد غیرممکن بود.
2-عملکرد یخچال ها برای ذخیره واکسن و انجماد کیسه های یخچال:
یخچال های جاذب به طور گسترده ای در کشورهای غیر صنعتی استفاده می شوند زیرا می توانند با نفت سفید ، گاز یا برق کار کنند. اما حتی با وجود منبع سوخت تمیز و توجه تقریباً دائمی ، مدل های موجود در آن زمان نمی توانند محدوده دمایی مورد نیاز برای واکسن را حفظ کرده و یا بسته های یخ کافی را برای انتقال واکسن منجمد کنند. بیشتر اوقات ، منبع سوخت در مناطق روستایی کشورهای در حال توسعه آلوده به آب بوده و باعث کاهش بیشتر عملکرد و افزایش نیازهای نگهداری می شود.
همچنین برای عملکرد مناسب برای ذخیره سازی قابل اعتماد واکسن در مناطقی با انرژی متناوب ، عرضه سوخت آلوده و دمای بالا و پایین محیط ، تغییراتی در طراحی دیوارها و واحدهای خنک کننده ایجاد شد.

WHO و سایر گروه ها ی مشابه، منابع و ابزارهای نرم افزاری را برای کمک به کارکنان برنامه ایمن سازی در برنامه ریزی و مدیریت لجستیک توسعه دادند. به عنوان مثال ، کنترل و پیش بینی موجودی واکسن با برنامه هایی مانند ابزار کنترل موجودی کالا و مدیریت تدارکات (CLM) که توسط John Snow ، Inc. و Management Sciences for Health ایجاد شده بود ، بهبود یافت. CLM از طریق همکاری با WHO/EPI به واکسن ها گسترش یافت. در اواسط دهه 1990 ، WHO یک برنامه کنترل واکسن قوی تر و تحت وب ایجاد کرد که به سیستم مدیریت واکسن و لوازم معروف است و اکنون در سراسر منطقه مدیترانه شرقی مورد استفاده قرار می گیرد. به تازگی ، چندین ابزار کنترل سهام توسعه یافته ، و برخی از آنها به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد. که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
در سال 1976 ، WHO یک کتابچه راهنمای EPI-که به طور غیر رسمی به عنوان “کتاب آبی” معروف است-توزیع کرد که مبنایی برای تدوین سیاست ها و آموزش های آینده شد. و از آن به عنوان مجموعه ای از روش های استاندارد با هدف مشترک دستیابی به پوشش بالا برای واکسن های انتخاب شده تعریف شده است.
زیرساخت تامین و تحویل واکسن ها برای برآوردن نیازهای واکسن ها و عملیات میدانی EPI تعریف شده و مسئولیت توزیع واکسن قابل اعتماد به مدیران اختصاصی EPI واگذار شد.
آخرین راه حل حیاتی منابع انسانی ، آموزش به کاربران و تکنسین های تعمیر تجهیزات تبرید مورد استفاده برای ذخیره واکسن بود. از آنجا که کارکنان بهداشت و درمان خط مقدم تجربه چندانی در زمینه یخچال فشاری نداشتند ، به همین منظور، پشتیبانی بیشتری را نسبت به مراقبت از یخچال دریافت کردند.

دستورالعمل های مورد نیاز برای زنجیره تامین ایمن سازی واکسن

اصطلاح “واکسن زنجیره سرد” که در سال 1976 تصویب شد ، در پنج سال گذشته با “زنجیره تامین” جایگزین شده است. این نام نشان می دهد که سیاست توزیع و ذخیره سازی منحصر به فرد واکسن در حال تکامل به سمت استراتژی است که هم واکسن ها و هم داروها را شامل می شود. طراحی زنجیره تأمین نیاز به ساده سازی و بهبود دارد زیرا تعداد واکسن ها همچنان در حال افزایش است ، مجموعه فعالیت های ایمن سازی گسترش می یابد و گروه های هدف جدید مشخص می شوند. سایر عوامل ایجاد تغییر در زنجیره تامین عبارتند از: استفاده روزافزون از فناوری اطلاعات و ارتباطات ، به ویژه تلفن های همراه. دسترسی بهتر به داده های مربوط به واکسن و ایمن سازی ؛ نیاز به فضای ذخیره سازی بسیار بیشتر برای پذیرش تعداد فزاینده واکسن ها ؛ و هزینه های بسیار بالاتر برای برخی از واکسن های جدیدتر ، که مستلزم کاهش میزان هدر رفت واکسن است.

جمع بندی

به طور کلی امروزه روش ها و تجهیزات زنجیره سرد، ارائه خدمات ایمن سازی را محدود می کند ودر پاسخ به این محدودیت ، VVM ها اجازه می دهند واکسن ها تا حد پایداری خود در صورت خرابی زنجیره سرد مورد استفاده قرار گیرند ، اما این مستلزم استفاده از برچسب خارجی است. واکسن در زنجیره سرد تا زمانی که تا حد امکان خنک کننده باشد ، توزیع می شود. برداشتن عمدی واکسن از زنجیره سرد در حال حاضر تنها زمانی امکان پذیر است که واکسن مذکور توسط WHO برای “زنجیره دمای کنترل شده (CTC)” واجد شرایط باشد.

طیف وسیعی از واکسن های از پیش تعیین شده برای CTC در حال افزایش بوده اما پیشرفت آن کند می باشد و امروزه بعید به نظر می رسد که همه واکسن ها در برنامه معمول بتوانند سال ها از زنجیره سرد خارج شوند. ابتکار ریشه کنی فلج اطفال (PEI) و چندین آزمایش موفقیت آمیز اخیر در استفاده از واکسن بدون نشان ، میزان پوشش ایمن سازی را افزایش داده است. برای به دست آوردن این مزیت ، هدف نهایی باید حذف سردخانه در دمای 2 تا 8 درجه سانتیگراد از کل زنجیره تامین برای همه واکسن ها با مقررات مربوطه بر روی برچسب ذخیره سازی باشد

.
در پایان و با بررسی همه موارد می توان اشاره کرد که سیستم کنونی توزیع واکسن بر اساس روش های 40 سال پیش است. واکسن ها در سطوح مختلف (معمولاً چهار تا شش) ارسال می شوند و هر سطح یا منابع تازه، واکسن ها را جمع آوری کرده و یا واکسن های تحویل داده شده را دریافت می کند. این ترکیب جمع آوری و تحویل منجر به عرضه نامنظم ، غیرقابل اعتماد واکسن و شیوه های زنجیره سرد با کیفیت پایین ، از جمله افزایش خطر انجماد واکسن در حین حمل و نقل می شود.